फॉरेक्स ट्रेडिंग म्हणजे काय?

जेव्हा आपण लहान असताना नोट्स आणि नाणी गोळा करायच्या तेव्हा तुम्हाला आठवत असेल काय? मुख्यतः त्यावेळी मुले परदेशी चलनाकडे (Foreign Currency) अधिक झुकत होती. स्वाक्षर्‍यापासून ते रंगापर्यंत, प्रत्येक गोष्ट डोळ्यांत चमकणारी दिसते आणि मोठे झाल्यावर उर्वरित जगाच्या एका चलनाशी असलेले कनेक्शन शोधण्याची उत्सुकता दिसत होती. ही संकल्पना परकीय चलन व्यापार (Forex Trading) करण्याभोवती फिरते, ज्याला विदेशी मुद्रा व्यापार (Forex Trading) देखील म्हटले जाते.

फॉरेक्स मार्केट म्हणजे काय? :

विदेशी मुद्रा (एफएक्स) एक बाजारपेठ आहे जिथे अनेक राष्ट्रीय चलनांचा व्यापार (Forex Trading) होतो. ही एक सर्वात द्रव (Liquid Market) आणि जगातील सर्वात मोठी बाजारपेठ आहे ज्यात दररोज कोट्यवधी डॉलर्सची देवाणघेवाण होते. येथे एक रोमांचक पैलू म्हणजे ते केंद्रीकृत बाजारपेठ नाही; त्याऐवजी ते दलाल (Broker), वैयक्तिक व्यापारी (Businessmen’s), संस्था (Financial Institutes) आणि बँकांचे (Banks) इलेक्ट्रॉनिक नेटवर्क आहे. न्यूयॉर्क, लंडन, टोकियो, सिंगापूर, सिडनी, हाँगकाँग आणि फ्रँकफर्ट सारख्या मोठ्या जागतिक वित्तीय केंद्रांमध्ये मोठ्या प्रमाणात परकीय चलन बाजारपेठा आहेत. संस्था किंवा वैयक्तिक गुंतवणूकदार असोत, या नेटवर्कवर चलने विकण्याची किंवा खरेदीची ऑर्डर ते पोस्ट करतात; आणि अशा प्रकारे ते एकमेकांशी संवाद साधतात आणि इतर पक्षांशी चलनांची देवाणघेवाण करतात. हे विदेशी मुद्रा बाजार चौपदरींनी चालू असते परंतु आठवड्यातून पाच दिवस कोणत्याही राष्ट्रीय किंवा अचानक सुट्या वगळता.

चलन जोडी आणि किंमत :

ऑनलाइन विदेशी चलन व्यापार EUR / USD, USD / JPY, किंवा USD / CAD आणि अधिक सारख्या जोडीच्या पद्धतीने होते. या जोड्या राष्ट्रीयत्व दर्शवितात, जसे की यूएस डॉलर अमेरिकन डॉलरसाठी उभे असतात; सीएडी कॅनेडियन डॉलर आणि बरेच काही प्रतिनिधित्व करते. या जोड्यासह, त्या प्रत्येकाशी संबंधित किंमती देखील मिळतात. उदाहरणार्थ, समजूयाची किंमत 1.2678 आहे. जर ही किंमत एखाद्या डॉलर्स / सीएडी जोडीशी संबंधित असेल तर याचा अर्थ असा की आपल्याला एक डॉलर्स खरेदी करण्यासाठी आपल्याला 1.2678 सीएडी द्यावे लागेल. लक्षात ठेवा की ही किंमत निश्चित केलेली नाही आणि त्यानुसार वाढू किंवा कमी होऊ शकते.

व्यापार स्थान कसे घेते? :

आठवड्याच्या दिवसात बाजार 24 तास खुले असल्याने आपण कोणत्याही वेळी चलने खरेदी किंवा विक्री करू शकता. पूर्वी, चलन व्यापार केवळ इतकेच मर्यादित होतेहेज फंड, मोठ्या कंपन्या आणि सरकारे. तथापि, सध्याच्या काळात, कोणीही यासह सुरू ठेवू शकेल. बरीच बँका, गुंतवणूक फर्म, तसेच रिटेल फोरेक्स ब्रोकर आहेत ज्या आपल्याला खाती उघडण्याची संधी आणि व्यापार चलने उपलब्ध करुन देऊ शकतात. या बाजारात व्यापार करताना आपण एखाद्या विशिष्ट देशाचे चलन दुसर्‍यासंदर्भात खरेदी किंवा विक्री करता. तथापि, एक व्यक्तीपासून दुसर्‍या व्यक्तीमध्ये असे कोणतेही भौतिक विनिमय होत नाही. या इलेक्ट्रॉनिक जगात सामान्यत: व्यापारी एका विशिष्ट चलनात स्थान मिळवतात आणि आशा करतात की विक्री करताना चलन खरेदी करताना किंवा अशक्तपणा कमी होईल आणि त्यातून नफा मिळवता येईल. तसेच, आपण नेहमीच अन्य चलनाशी सुसंगतपणे व्यापार करत आहात. उदाहरणार्थ, जर आपण एखादी विक्री करीत असाल तर आपण दुसरे खरेदी करत असाल तर उलट. ऑनलाईन मार्केटमध्ये व्यवहाराच्या किंमतींमध्ये निर्माण होणार्‍या फरकामुळे नफा मिळवता येतो.

विदेशी मुद्रा व्यापार करण्याचे मार्ग :

मुळात, कॉर्पोरेशन, व्यक्ती आणि संस्था ऑनलाइन विदेशी मुद्रा व्यापार करण्यासाठी वापरण्याचे तीन मार्ग आहेत, जसेः

स्पॉट मार्केट विशेषत: या बाजारपेठेत सध्याच्या किंमतीनुसार चलने खरेदी करणे व विक्री करणे होय. किंमत मागणी आणि पुरवठ्याद्वारे निश्चित केली जाते आणि राजकीय परिस्थिती, आर्थिक कामगिरी आणि सध्याचे व्याज दर यासह अनेक घटक प्रतिबिंबित करतात. या बाजारात, अंतिम सौदा स्पॉट डील असे म्हणतात.

फॉरवर्ड मार्केट स्पॉट मार्केटच्या विपरीत, कंत्राटाच्या व्यापारात हा एक करार आहे. ते स्वत: कराराच्या अटी समजून घेणार्‍या पक्षांच्या दरम्यान ओटीसी खरेदी करतात आणि विकले जातात.

फ्युचर्स मार्केट या बाजारात, शिकागो मर्केंटाईल एक्सचेंज सारख्या सार्वजनिक वस्तूंच्या बाजारपेठेवर त्यांच्या मानक आकार आणि सेटलमेंटच्या तारखेच्या आधारे फ्यूचर्स कॉन्ट्रॅक्ट्स खरेदी केल्या जातात. या करारांमध्ये विशिष्ट तपशील आहेत, जसे की युनिट्स ट्रेड, डिलिव्हरी, किंमतीत किमान वाढ आणि सेटलमेंटच्या तारख.

प्रशिक्षणाची गरज :

विदेशी मुद्रा व्यापारातील गतीमान वातावरणात, पुरेसे प्रशिक्षण आवश्यक आहे. आपण अनुभवी किंवा चलन व्यवसायाचे तज्ञ असलात तरीही, सातत्याने आणि समाधानकारक नफा मिळविण्यासाठी तयार असणे आवश्यक आहे. अर्थात, हे काम करण्यापेक्षा सोपे असू शकते; पण कधीही अशक्य नाही. आपण आपले यश सोडणार नाही हे सुनिश्चित करण्यासाठी आपले प्रशिक्षण कधीही थांबवू नका. मूलभूत व्यापाराची सवय लावा, वेबिनारमध्ये जा आणि शक्य तितक्या स्पर्धात्मक रहाण्यासाठी शिक्षण मिळवत रहा.